Een rustmoment overdag of voor het slapen gaan

Afbeelding 1 bij artikel ‘Een rustmoment overdag of voor het slapen gaan.’

Op afbeeldingen op deze pagina ligt de rustende mens niet in een slaapkamer, maar in de buitenlucht. Rust is dan ook iets anders dan slapen. Een rustend mens trekt zich weliswaar net als de slapende mens terug, maar verlangt niet naar volledige afzondering.

Albert Anker (1831-1910) Slapend meisje op een houten bankje. Boven: Vincent van Gogh (1853-1890), Middagrust. Onder: William Mount (1807-1868), Rustend jongens in een veld (1848),

Een rustmoment overdag

Anders dan in de nacht verlangt het brein tijdens dit rustmoment geen volledige quarantaine. Het hoeft niet donker te zijn en ook geluiden die je ’s nachts uit je slaap kunnen houden, hoeven voor een rustend mens  niet storend te zijn. Je brein heeft ook niet de intentie om zich volledig af te zonderen.

Als er geen sprake is van een slaaptekort, val je tijdens zo’n rustmoment ook niet in slaap. Wanneer je hieraan toegeeft en op een rustige plek zou gaan liggen, zou je waakritme zakken naar 16 tot 8 impulsen per seconde. Na het rustmoment, waarvan de lengte kan variëren van 10 tot 30 minuten, gaat het aantal impulsen vanzelf weer omhoog, richting het tweede, optimale arousalniveau van de dag (zie afbeelding 1).

Wist je dat…

… de wetenschap die de verschillende ritmes van het leven bestudeert, chronobiologie heet? Chronobiologie wordt vaak gebruikt binnen de geneeskunde om het juiste moment te bepalen om een geneesmiddel toe te dienen. Dit verhoogt niet alleen de doeltreffendheid, maar beperkt ook de kans op ongewenste bijwerkingen.

Bestuurd door een centrale biologische klok heeft elke cel en elke orgaan in ons lichaam een afzonderlijk klokje dat met grote precisie zijn eigen biochemische ritme van activiteit en het juiste rustmoment bepaalt. Daarom is op bepaalde momenten van de dag je brein beter in staat om te denken, je spijsverteringsorganen beter in het verteren van voedsel en je spieren beter in vorm om te sporten.

Onze chronobiologie bepaalt ook in welke levensfase we in staat zijn ons voort te planten of in welke dagen van de maand we zwanger kunnen raken. Zo vormen allerhande subtiele biologische ritmes, elke dag, elke maand en elk jaargetijde, een leven lang het fundament van je gezondheid en gedrag.

Afbeelding 1 bij artikel ‘Een rustmoment overdag of voor het slapen gaan.’

In de loop van de dag zien we een eerste rustmoment ontstaan. Na dit rustmoment, waarvan de lengte kan variëren van 10 tot 30 minuten, gaat het aantal impulsen vanzelf weer omhoog. Na deze opwaartse beweging in het circadiaanse ritme, daalt in de loop van de avond opnieuw het aantal hersengolven richting het tweede rustmoment van de dag.

Een rustmoment voor het slapen gaan

Na deze tweede opwaartse beweging in het circadiaanse ritme, daalt in de loop van de avond opnieuw het aantal hersengolven richting het tweede rustmoment van de dag. Wanneer we niet te moe of onrustig zijn en geen grote fysieke, mentale of cognitieve inspanningen doen, is de daling ditmaal blijvend. Het aantal hersengolven neemt gestaag af, naar het niveau van de eerste slaapfase. Zoals we in het vorige hoofdstuk hebben gezien vindt tijdens de daaropvolgende slaapcycli een grote schoonmaak plaats in ons brein. De komende 24 uur herhaalt zich de golvende beweging in min of meer eenzelfde ritme: ons circadiaanse ritme.