Melatonine en cortisol, hormoon van de nacht en hormoon van de dag
Hormonen die dag en nacht in beweging zetten
Melatonine en cortisol, worden ook wel het hormoon van de nacht en het hormoon van de dag genoemd. Chemische stofjes die veranderingen in ons brein en lichaam veroorzaken noemen we hormonen. De belangrijkste hormonen die ons doen slapen en ontwaken en ons dag- en nachtritme bepalen zijn melatonine en cortisol.
> Lees hier meer over slapen en waken in zomer- en winterperiode
Zoals de in het hoge noorden van Canada wonende chronobiologe Jessa Gamble in haar TED talk vertelt, slaapt men daar anders in de winter, dan in de zomer. Vroeger was ook bij ons circadiane ritme elk seizoen anders. Aangezien cortisol en melatonine gevoelig zijn voor licht, is eeuwenlang het moment van afgifte in de donkere winterperiode anders geweest, dan tijdens de lichte zomermaanden.
Hormoon komt van het Griekse hormao, dat ‘in beweging zetten’ betekent. Het hormoon dat ons richting slaap doet bewegen, is melatonine en het hormoon dat ons richting ontwaken doet bewegen, is cortisol
Het artikel “melatonine en cortisol” is afkomstig uit het Slaapcursus E-book.
“Slecht slapen is een 24-uurs-probleem, dat vraagt om een 24-uurs oplossing,” aldus Rob de Ron. Hij is slaaponderzoeker en schrijver van het Slaapcursus E-book. Daarnaast is hij yoga nidra docent en heeft hij meerder luisterboeken met yoga nidra slaapmeditaties ingesproken.
Nadat zijn vrouw slaapproblemen kreeg en hij de gevolgen van dichtbij meemaakte, ontwikkelde Rob de Ron de eerste Nederlandse Slaapcursus. Wil je ook deelnemen? Bekijk dan de cursusagenda voor de eerstvolgende slaapcursus in jouw buurt.
Je kunt het slaapcursus E-book en de luisterboeken eenvoudig bestellen en downloaden op je favoriete digitale apparaat. Zo heb je ze altijd en overal bij de hand.
Melatonine, het hormoon van de nacht
Ons circadiaanse ritme komt tot stand doordat het aantal impulsen en de hersengolven die daardoor ontstaan, een chemische veranderingen in ons brein en lichaam veroorzaken. Die chemische stofjes noemen we hormonen. We beschikken over zo’n veertig verschillende hormonen. Het woord hormoon komt van het Griekse hormao, dat ‘in beweging zetten’ betekent. Het hormoon dat ons doet bewegen richting slaap is melatonine en het hormoon dat ons de andere kant op laat bewegen, richting waakzaamheid, is cortisol.
De biologische klok geeft een signaal aan de pijnappelklier om melatonine te produceren wanneer de hoeveelheid licht onder een bepaalde waarde komt. De melatonine wordt getransporteerd via het bloed, zodat alle organen in je lichaam tegelijkertijd weten dat het tijd is om de activiteit te verminderen en zich voor te bereiden op de slaap.
Omdat niet elke dag hetzelfde verloopt en je bijvoorbeeld op een ander tijdstip hebt gegeten of tot laat in de avond hebt doorgewerkt, kunnen de organen uit de pas lopen. Het tijdstip waarop je in slaap valt zal daarom wisselen. Het is eenvoudiger om dagelijks ongeveer op dezelfde tijd op te staan en de dag te beginnen. Met licht, beweging, een goed ontbijt en wat frisse lucht help je de centrale biologische klok om het signaal te geven dat de dag begonnen en alle lichaamsklokjes gelijk te zetten.
Afbeelding 1 bij artikel ‘Melatonine, het hormoon van de nacht, cortisol het hormoon van de dag.’
De afgifte van Cortisol begint al in de vroege ochtenduren, om je wakker te krijgen. Wanneer het cortisol daalt (in de loop van de avond) stijgt de melatonine afgifte. En omgekeerd, Wanneer de melatonine daalt (in de vroege ochtend) stijgt de afgifte van cortisol.
Cortisol, het hormoon van de dag
Tegen de ochtend is het melatonineniveau laag en begint de productie van cortisol. Cortisol wordt het stresshormoon genoemd, omdat het vrijkomt bij elke vorm van stress, zowel fysiek als mentaal. De productie van cortisol treedt niet alleen tijdens stresssituaties in werking. Net als melatonine volgt cortisol een circadiaans ritme. Je cortisolniveau daalt bij afname van licht en stijgt bij toename. Dat wil zeggen dat de productie volgens een vaste golvende beweging elke 24 uur, omhoog en omlaag beweegt, tegengesteld aan de productie van melatonine.
Wanneer je ’s avonds laat op je mobiel kijkt, kan het kunstlicht dus niet alleen de productie van melatonine verminderen, maar ook de productie van cortisol verhogen waardoor je waakzaamheid toeneemt. Nu begrijp je nog beter hoe kunstlicht je hersenen en lichaam kan verwarren, maar ook waarom je de biologische klok het best in de ochtend kunt resetten. Het natuurlijke ochtendlicht stimuleert de cortisolproductie en geeft een eerste signaal aan je lichaam en hersenen voor een opwaartse waakgolf.
Categorie: Slaap- waakritme Artikel: ‘Melatonine, het hormoon van de nacht, cortisol het hormoon van de dag.’
Net als melatonine volgt cortisol een circadiaans ritme. Je cortisolniveau daalt bij afname van licht en stijgt bij toename. Het cortisolniveau is zelfs het hoogst aan he begin van de dag, wanneer je nog niet helemaal wakker en alert bent
Particulier (→)
De Slaapcursus duurt één dag en wordt o.a. gegeven in Amsterdam en Amersfoort (→).
Zakelijk (→)
Volg met je bedrijf, instelling of organisatie een slaaplezing of slaapworkshop (→).
Rob de Ron (→)
Goed slapen leek hem de normaalste zaak van de wereld. Tot zijn vrouw slaapproblemen kreeg (→).
Reviews (→)
Ik was bang om naar bed te gaan (→) en ben toen de slaapcursus gaan volgen. Nu slaap ik best goed.
Arie Boomsma (→)
Arie Boomsma (→) spreekt slaaponderzoeker Rob de Ron (→) voor zijn Podcast over Routine (→)
Catelijne Elzes (→)
Schrijfster van ‘Van dit Boek ga je Beter Slapen’ (→), Catelijne Elzes (→) neemt deel aan de Slaapcursus en schrijft daarover in ‘Flow’ (→)
Erik Scherder (→)
Hoogleraar Erik Scherder (→) en slaaponderzoeker Rob de Ron (→) tijdens het slaapcongres van de VU in Amsterdam (→).
Sophie Hilbrand (→)
Sophie Hilbrand (→) neemt deel aan een Yoga Nidra (→) slaapmeditatie tijdens de slaapcursus. Bekijk hier de aflevering (→)
Arie Boomsma in gesprek met Rob de Ron
Arie Boomsma spreekt voor zijn Podcast over Routine (→) met slaaponderzoeker en Yoga Nidra (→) docent Rob de Ron (→). Rob gelooft niet zo zeer in lijstjes met dingen die je moet doen om beter te slapen. De winst zit volgens hem in hoe je overdag leeft en of je de moed hebt om te rusten. Alles over sleutelslaapjes, scharniermomenten, ochtendmensen, avondmensen, slechte slapers en het verschil tussen rusten en slapen. Naar de Podcast (→)
♦ Er is inmiddels een 2e podcast gemaakt over slapen op een onbekende plek. Naar de Podcast (→)
De Yoga Nidra slaapmeditaties die Rob de Ron voor zijn vrouw maakte, vormen nog steeds een belangrijk onderdeel van de slaapcursus
Slaapcursus.nl (→) Yoga Nidra op YouTube (→).
Wil je het eens proberen? Zoek dan een plek waar niets of niemand je stoort en je jezelf veilig en op je gemak voelt. Je gaat op je rug liggen met de armen en benen enigszins gespreid. Wil je eerst meer lezen over deze houding waarin je Yoga Nidra (→) beoefent? Lees dan hier verder (→).
Yoga Nidra op YouTube (→)
Op Youtube vind je de Yoga Nidra slaapmeditaties ‘Links-Rechts’ in 3 varianten: 15 minuten, 20 minuten en 25 minuten. Deze kun je ook vinden op luisterboek nr. 3 (→). Zowel de oefeningen op YouTube als op de luisterboeken zijn ingesproken door Rob de Ron (→).
Yoga Nidra YouTube (→) is een onderdeel van de Slaapcursus (→). Naar YouTube (→)
Volgens slaapprofessor Eus van Someren (→) moeten we de slapeloze mens dankbaar zijn, omdat deze in de oertijd het vuurtje brandende hield. Dit keer mag jij rustig gaan liggen en de ogen sluiten, dan houd ik het vuurtje brandende …
De Yoga Nidra (→) slaapmeditaties op YouTube (→) en de luisterboeken (→) zijn ingesproken door slaaponderzoeker Rob de Ron (→)