Eerste, tweede, derde en vierde slaapfase
Een slaapcyclus bestaat vaak uit meerdere slaapfasen
De eerste, tweede, derde en vierde slaapfase hebben elk hun eigen functies. In dit hoofdstuk bespreken we ze alle vier. Laten we bij de eerste slaapfase beginnen.
De eerste slaapfase
De overgangsfase tussen slapen en waken noemen we de eerste slaapfase. Deze lijkt op de droomfase, maar er is een belangrijk verschil. Anders dan in de droomfase, is in de eerste slaapfase de prefrontale cortex nog actief. Je gedachten zijn minder gestructureerd, maar nog steeds enigszins associatief. Zo kun je een gesprek nalopen dat die dag heeft plaatsgevonden of alvast overdenken wat je morgen gaat doen.
Je gedachten zijn aanvankelijk nog helder, maar binnen korte tijd worden de associaties steeds onsamenhangender. Misschien bedenk je dat het tijd is om nieuwe banden op je auto te zetten en van autobanden, ga je naar zwembanden. Van zwembanden ga je naar een vakantie in je jeugd toen je op het water van een Italiaans meertje dreef. En voor je het weet, drijf je letterlijk weg naar de tweede slaapfase…
> Lees hier meer over de slaapgrafiek
Een slaapcyclus bestaat uit meerdere slaapfasen, die we kunnen weergeven in een slaapgrafiek. Een slaapgrafiek komt tot stand door het meten van de hersengolven van een slapend persoon. De overgang van de verschillende hersenfrequenties van hoog naar laag en andersom, geeft het beeld van een serie opeenvolgende golven of slaapcycli.
Elke slaapfase heeft zijn betekenis. Zo koppelt de eerste fase je los van het gerichte denken, worden in de tweede fase de kennis en ervaringen van de dag verwerkt en werk je in de derde en vierde fase aan je herstel
Dit artikel “De eerste, tweede, derde en vierde slaapfase” is afkomstig uit het Slaapcursus E-book.
“Slecht slapen is een 24-uurs-probleem, dat vraagt om een 24-uurs oplossing,” aldus Rob de Ron. Hij is slaaponderzoeker en schrijver van het Slaapcursus E-book. Daarnaast is hij yoga nidra docent en heeft hij meerder luisterboeken met yoga nidra slaapmeditaties ingesproken.
Nadat zijn vrouw slaapproblemen kreeg en hij de gevolgen van dichtbij meemaakte, ontwikkelde Rob de Ron de eerste Nederlandse Slaapcursus. Wil je ook deelnemen? Bekijk dan de cursusagenda voor de eerstvolgende slaapcursus in jouw buurt.
Je kunt het slaapcursus E-book en de luisterboeken eenvoudig bestellen en downloaden op je favoriete digitale apparaat. Zo heb je ze altijd en overal bij de hand.
De tweede slaapfase
De hersengolffrequentie in de tweede slaapfase is 4 tot 7 hersengolven per seconde. Deze fase wordt ook wel de lichte slaap genoemd. Met name je limbisch systeem, die je hebt leren kennen als een bemiddelaar tussen de hersenstam en de neo cortex, krijgt in deze fase zijn welverdiende rust. Eenmaal in slaap hoeft dit middenbrein geen bewegingsprikkels of zintuiglijke informatie door te geven vanuit het lichaam aan de neo cortex.
Ook in omgekeerde richting is er rust. Nu de neo cortex slaapt, kunnen we niet bewegen, denken, spreken, plannen, problemen oplossen of ons bezig houden met sociale interacties. Omdat er geen opwaartse en neerwaartse signalen worden ontvangen of verzonden, krijgt je brein in deze tweede slaapfase de tijd om in alle rust de ervaringen en informatie van de voorbije dag te sorteren, te verwijderen of samen te voegen en op te slaan.
Categorie: Nachtrust. Artikel: ‘Eerste, tweede, derde en vierde slaapfase.’
Wist je dat…
…je letterlijk opgeruimd wakker wordt na een goede nachtrust? Ons lichaam wordt door het lymfesysteem voortdurend gereinigd van afvalstoffen. Dit reinigingssysteem wordt aangestuurd door onze hersenen en is met name tijdens de slaap actief. Tijdens de slaap ontstaat er ruimte om ons brein schoon te spoelen van vele afvalstoffen, die zich gedurende de dag hebben opgehoopt. Nog een goede reden om niet anderhalf uur voor het slapen je neuronen te activeren door veel bedrijvigheid! Al die activiteit creëert opnieuw afval, terwijl je biologische klok via de afgifte van melatonine juist het signaal had gegeven de opruimwerkzaamheden voor te bereiden.
Afbeelding 1 bij artikel ‘de eerste, tweede, derde en vierde slaapfase.’
Dit Klokhuis filmpje met slaapdeskundige Gerard Kerkhof gaat over het ‘schoonspoelen’ van je brein terwijl je slaapt. Bekijk hier het filmpje.
De derde slaapfase en de vierde slaapfase
De diepe slaap is een relatief kort, maar intens moment van volkomen rust voor je hele organisme. Het aantal hersengolven is nu gedaald van 4 tot slechts 1 per seconde. Hoewel wordt gesproken over de derde en vierde fase, wordt er geen wezenlijk onderscheid gemaakt. We spreken eenvoudig weg over de diepe slaap. Deze diepe slaap bereiken we in de eerste cyclus na ongeveer een half uur en duurt zo’n 15 tot 20 minuten. Je ziet in onderstaande slaapgrafiek dat je sneller in de diepe slaap komt (je valt in slaap), dan dat je eruit komt.
Eenmaal in de diepe slaap is er zo weinig elektrische activiteit in je zenuwstelsel dat je niet meer kunt bewegen. Zelfs de kleine spiertjes in en rond je ogen zijn nu helemaal stil. Je ademhaling is rustig en je hartslag laag. In de diepe slaap is je lichaam volkomen vrij van stress.
Dit is het moment om te groeien, van een ontsteking of ziekte te herstellen en eventuele schade aan het weefsel te repareren. De hypofyse, een hormoonproducerend orgaantje in ons brein ter grootte van een erwt, scheidt in dit stadium HGH af, het menselijk groei- en herstelhormoon. Dit hormoon versterkt bovendien de slaap en maakt de kans dat iemand wakker wordt in deze slaapfase erg klein.
Artikel: ‘Wakker en waakzaam zijn bij gevaar en onraad.’ Categorie: Nachtrust.
Afbeelding 2 bij artikel ‘de eerste, tweede, derde en vierde slaapfase.’
Je ziet in deze hypnogram of slaapgrafiek dat je sneller in de diepe slaap komt (je valt in slaap), dan dat je eruit komt.
Zowel in de rustfase als in de eerste, tweede, derde en vierde slaapfase spoelt het brein zich schoon. Afvalstoffen die zich gedurende de dag hebben opgehoopt worden verwijderd
Particulier (→)
De Slaapcursus duurt één dag en wordt o.a. gegeven in Amsterdam en Amersfoort (→).
Zakelijk (→)
Volg met je bedrijf, instelling of organisatie een slaaplezing of slaapworkshop (→).
Rob de Ron (→)
Goed slapen leek hem de normaalste zaak van de wereld. Tot zijn vrouw slaapproblemen kreeg (→).
Reviews (→)
Ik was bang om naar bed te gaan (→) en ben toen de slaapcursus gaan volgen. Nu slaap ik best goed.
Arie Boomsma (→)
Arie Boomsma (→) spreekt slaaponderzoeker Rob de Ron (→) voor zijn Podcast over Routine (→)
Catelijne Elzes (→)
Schrijfster van ‘Van dit Boek ga je Beter Slapen’ (→), Catelijne Elzes (→) neemt deel aan de Slaapcursus en schrijft daarover in ‘Flow’ (→)
Erik Scherder (→)
Hoogleraar Erik Scherder (→) en slaaponderzoeker Rob de Ron (→) tijdens het slaapcongres van de VU in Amsterdam (→).
Sophie Hilbrand (→)
Sophie Hilbrand (→) neemt deel aan een Yoga Nidra (→) slaapmeditatie tijdens de slaapcursus. Bekijk hier de aflevering (→)
Arie Boomsma in gesprek met Rob de Ron
Arie Boomsma spreekt voor zijn Podcast over Routine (→) met slaaponderzoeker en Yoga Nidra (→) docent Rob de Ron (→). Rob gelooft niet zo zeer in lijstjes met dingen die je moet doen om beter te slapen. De winst zit volgens hem in hoe je overdag leeft en of je de moed hebt om te rusten. Alles over sleutelslaapjes, scharniermomenten, ochtendmensen, avondmensen, slechte slapers en het verschil tussen rusten en slapen. Naar de Podcast (→)
♦ Er is inmiddels een 2e podcast gemaakt over slapen op een onbekende plek. Naar de Podcast (→)
De Yoga Nidra slaapmeditaties die Rob de Ron voor zijn vrouw maakte, vormen nog steeds een belangrijk onderdeel van de slaapcursus
Slaapcursus.nl (→) Yoga Nidra op YouTube (→).
Wil je het eens proberen? Zoek dan een plek waar niets of niemand je stoort en je jezelf veilig en op je gemak voelt. Je gaat op je rug liggen met de armen en benen enigszins gespreid. Wil je eerst meer lezen over deze houding waarin je Yoga Nidra (→) beoefent? Lees dan hier verder (→).
Yoga Nidra op YouTube (→)
Op Youtube vind je de Yoga Nidra slaapmeditaties ‘Links-Rechts’ in 3 varianten: 15 minuten, 20 minuten en 25 minuten. Deze kun je ook vinden op luisterboek nr. 3 (→). Zowel de oefeningen op YouTube als op de luisterboeken zijn ingesproken door Rob de Ron (→).
Yoga Nidra YouTube (→) is een onderdeel van de Slaapcursus (→). Naar YouTube (→)
Volgens slaapprofessor Eus van Someren (→) moeten we de slapeloze mens dankbaar zijn, omdat deze in de oertijd het vuurtje brandende hield. Dit keer mag jij rustig gaan liggen en de ogen sluiten, dan houd ik het vuurtje brandende …
De Yoga Nidra (→) slaapmeditaties op YouTube (→) en de luisterboeken (→) zijn ingesproken door slaaponderzoeker Rob de Ron (→)