De Biologische Klok en de Formatio Reticularis
Geleidelijk draait het waak slaapcentrum de hersenimpulsen omlaag, zodat je tijd krijgt een veilige plek te vinden
De biologische klok en de formatio reticularis, het waak slaapcentrum in ons brein, zorgen voor een regelmatig ritme van waken en slapen. De geleidelijkheid waarmee ons zenuwstelsel van een wakkere bewustzijnstoestand naar een slaperige overgaat, is evolutionair goed geregeld. Daardoor kunnen we ons voorbereiden op onze slaap, door een veilige en comfortabele plek te zoeken. Gelukkig maar, want stel je eens voor dat je pardoes in slaap zou vallen, terwijl je boodschappen doet, achter het stuur zit, of langd een afgrond loopt …
> Lees hier meer over een slaapgrafiek of hypnogram
Een slaapcyclus bestaat uit meerdere slaapfasen, die we kunnen weergeven in een hypnogram of slaapgrafiek. Een slaapgrafiek komt tot stand door het meten van de hersengolven van een slapend persoon. De overgang van de verschillende hersenfrequenties van hoog naar laag en andersom, geeft het beeld van een serie opeenvolgende golven of slaapcycli.
Het 24-uurs ritme van activiteit en rust wordt mede bepaald door de biologische klok en de formatio reticularis, het waak slaapcentrum van ons brein
Het artikel “De biologische klok en de formatio reticularis” is afkomstig uit het Slaapcursus E-book.
“Slecht slapen is een 24-uurs-probleem, dat vraagt om een 24-uurs oplossing,” aldus Rob de Ron. Hij is slaaponderzoeker en schrijver van het Slaapcursus E-book. Daarnaast is hij yoga nidra docent en heeft hij meerder luisterboeken met yoga nidra slaapmeditaties ingesproken.
Nadat zijn vrouw slaapproblemen kreeg en hij de gevolgen van dichtbij meemaakte, ontwikkelde Rob de Ron de eerste Nederlandse Slaapcursus. Wil je ook deelnemen? Bekijk dan de cursusagenda voor de eerstvolgende slaapcursus in jouw buurt.
Je kunt het slaapcursus E-book en de luisterboeken eenvoudig bestellen en downloaden op je favoriete digitale apparaat. Zo heb je ze altijd en overal bij de hand.
De Formatio Reticularis is geen schakelaar, maar een dimmer
Stel je voor dat van het ene op het andere moment in slaap zou kunnen vallen. Zonder dat je lichaam een signaal geeft, val je op onregelmatige tijden pardoes in slaap. Tijdens het winkelen, praten of wandelen wordt je lichaam slap, je zakt door je benen en je kunt je niet meer bewegen. Je zou je voortdurend verwonden. Je merkt plots niets meer van je omgeving zodat mensen met je kunnen doen wat ze willen, want je bent je van niets bewust. Stel je eens voor wat er zou gebeuren als je op willekeurige momenten in slaap valt tijdens het autorijden, fietsen, traplopen of als je net een hete pan soep op tafel wilt zetten. De biologische klok schakelt je brein niet abrupt uit.
Categorie: Nachtrust. Artikel: ‘De biologische klok en de formatio reticularis, het waak slaapcentrum van je brein.’
Wist je dat…
…wanneer je merkt dat je biologische klok verward is geraakt en je ’s avonds niet goed inslaapt, je deze beter in de ochtend dan in de avond kan resetten? Het is belangrijker om je organisme duidelijk te maken wanneer de dag begint, dan wanneer deze eindigt. Iets later of vroeger naar bed gaan, geeft minder verstoring dan te vroeg of te laat opstaan. Een vaste tijd, ook in de weekenden, is belangrijk, omdat vanaf het moment van ontwaken je biologische klok begint te tikken. Je lichaam en brein weten dan ‘s avonds vanzelf wanneer het weer tijd is om het rustig aan te doen om je organisme voor te bereiden op een gezonde en goede nachtrust.
Afbeelding 1 bij artikel ‘De biologische klok en de formatio reticularis.’
De biologische klok en de formatio reticularis werken niet als een aan- en uitknop, maar als een dimmer. Daardoor val je niet pardoes in slaap op ongewenste momenten. De spinster op dit schilderij zit op een stoel, de situatie is gelukkig niet gevaarlijk en ze dommelt langzaam weg
De spinster (1853) van Gustave Courbet (1819-1877) hangt in het Fabre Museum in Montpellier.
Langzaam draait de formatio reticularis, het waak slaapcentrum, het aantal hersenimpulsen omlaag
Je hersenen beschikken gelukkig niet over een mechanisme dat onafhankelijk van je biologische klok het brein resoluut kan uitschakelen. Het is een proces, waarbij de biologische klok in samenwerking met de formatio reticularis geleidelijk het aantal hersenimpulsen terugdraait. Het brein geeft tijdens dit proces een aantal signalen. We gapen, knikkebollen, kunnen onze ogen niet meer goed openhouden en ons minder goed concentreren. Langzaamaan worden we slaperig. Het proces waarbij je van een hoog naar een gemiddeld en naar een laag arousalniveau tot slapen komt, kan zo’n anderhalf tot twee uur duren. De evolutie heeft je dus ruim de tijd gegeven om een veilig heenkomen te vinden.
Omdat dit een geleidelijk proces is, kunnen we de biologische klok en de formatio reticularis of slaap-waakcentrum, beter als dimmers zien, dan als AAN en UIT knoppen. Zoals de zon langzaam ondergaat en de duisternis niet plotseling invalt zo wordt ook de elektrische activiteit in het zenuwstelsel geleidelijk verminderd. Ons bewustzijn beweegt geleidelijk van waakzaamheid naar rust, en vanuit rust naar slaap. Wat er daarna gebeurt, zien we in een slaapgrafiek of polysomnogram.
Artikel: ‘De biologische klok en de formatio reticularis, het waak slaapcentrum van ons brein.’ Categorie: Nachtrust.
Omdat de overgang van waken naar slapen een geleidelijk proces is, kunnen we de biologische klok en formatio reticularis – het slaap-waakcentrum- beter als dimmers zien, dan als AAN en UIT knoppen
Particulier (→)
De Slaapcursus duurt één dag en wordt o.a. gegeven in Amsterdam en Amersfoort (→).
Zakelijk (→)
Volg met je bedrijf, instelling of organisatie een slaaplezing of slaapworkshop (→).
Rob de Ron (→)
Goed slapen leek hem de normaalste zaak van de wereld. Tot zijn vrouw slaapproblemen kreeg (→).
Reviews (→)
Ik was bang om naar bed te gaan (→) en ben toen de slaapcursus gaan volgen. Nu slaap ik best goed.
Arie Boomsma (→)
Arie Boomsma (→) spreekt slaaponderzoeker Rob de Ron (→) voor zijn Podcast over Routine (→)
Catelijne Elzes (→)
Schrijfster van ‘Van dit Boek ga je Beter Slapen’ (→), Catelijne Elzes (→) neemt deel aan de Slaapcursus en schrijft daarover in ‘Flow’ (→)
Erik Scherder (→)
Hoogleraar Erik Scherder (→) en slaaponderzoeker Rob de Ron (→) tijdens het slaapcongres van de VU in Amsterdam (→).
Sophie Hilbrand (→)
Sophie Hilbrand (→) neemt deel aan een Yoga Nidra (→) slaapmeditatie tijdens de slaapcursus. Bekijk hier de aflevering (→)
Arie Boomsma in gesprek met Rob de Ron
Arie Boomsma spreekt voor zijn Podcast over Routine (→) met slaaponderzoeker en Yoga Nidra (→) docent Rob de Ron (→). Rob gelooft niet zo zeer in lijstjes met dingen die je moet doen om beter te slapen. De winst zit volgens hem in hoe je overdag leeft en of je de moed hebt om te rusten. Alles over sleutelslaapjes, scharniermomenten, ochtendmensen, avondmensen, slechte slapers en het verschil tussen rusten en slapen. Naar de Podcast (→)
♦ Er is inmiddels een 2e podcast gemaakt over slapen op een onbekende plek. Naar de Podcast (→)
De Yoga Nidra slaapmeditaties die Rob de Ron voor zijn vrouw maakte, vormen nog steeds een belangrijk onderdeel van de slaapcursus
Slaapcursus.nl (→) Yoga Nidra op YouTube (→).
Wil je het eens proberen? Zoek dan een plek waar niets of niemand je stoort en je jezelf veilig en op je gemak voelt. Je gaat op je rug liggen met de armen en benen enigszins gespreid. Wil je eerst meer lezen over deze houding waarin je Yoga Nidra (→) beoefent? Lees dan hier verder (→).
Yoga Nidra op YouTube (→)
Op Youtube vind je de Yoga Nidra slaapmeditaties ‘Links-Rechts’ in 3 varianten: 15 minuten, 20 minuten en 25 minuten. Deze kun je ook vinden op luisterboek nr. 3 (→). Zowel de oefeningen op YouTube als op de luisterboeken zijn ingesproken door Rob de Ron (→).
Yoga Nidra YouTube (→) is een onderdeel van de Slaapcursus (→). Naar YouTube (→)
Volgens slaapprofessor Eus van Someren (→) moeten we de slapeloze mens dankbaar zijn, omdat deze in de oertijd het vuurtje brandende hield. Dit keer mag jij rustig gaan liggen en de ogen sluiten, dan houd ik het vuurtje brandende …
De Yoga Nidra (→) slaapmeditaties op YouTube (→) en de luisterboeken (→) zijn ingesproken door slaaponderzoeker Rob de Ron (→)